Bireysel Emeklilik Sistemi (BES) nedir?

Bireylerin aktif calisma hayatlarinin sonunda veya yasliliklarinda bir ek gelir saglamaya yonelik, katkilarin her bir katilimci adina ayri hesaplarda takip edildigi ve herkesin kendi birikimleri oraninda gelir alacagi, kamunun gozetim ve denetiminde ancak bututuyle ozel emeklilik sirketleri tarafindan uygulanan, gonullu katilima dayali, kamu emeklilik sistemlerini tamamlayici bir sistemdir.

BiREYSEL EMEKLiLiK SiSTEMiNiN CALISMA PRENSiPLERi

• Sisteme medeni haklarini kullanma ehliyetine sahip, 18 yasini doldurmus herkes katilabilir. Katilimci, sistemde en az 10 yil bulunmak ve 56 yasini doldurmak kosulu ile bireysel emeklilige hak kazanir.
• Bireysel katilimci, ilk emeklilik sozlesmesinin baslamasindan itibaren bir yil gecmesi kaydi ile, birikimlerini baska bir emeklilik sirketine aktarabilir.
• Emeklilige hak kazanan katilimci, bireysel emeklilik hesabindaki birikimlerinin bir kisminin veya tamaminin odenmesini ya da kendisine maas baglanmasini talep edebilir.
• Emeklilik sozlesmesi suresi icinde katilimci surekli is gorememezlik durumunun ortaya cikmasi halinde bireysel emeklilik sisteminden birikimlerini alarak cikabilir.
• Katilimcinin yasamini kaybetmesi halinde ise kanuni mirascilari, katilimcinin bireysel emeklilik hesabindaki birikimlerinin odenmesini talep edebilir.
• Katilimcinin ayni veya baska bir sirketten birden fazla emeklilik sozlesmesi olmasi durumunda, en az bir emeklilik sirketinden emeklilige hak kazanmasi diger sirketlerden de emekli olmasina yeterlidir.

BiREYSEL EMEKLiLiK SiSTEMiNiN GUVENLiGi

• Sistemin guvenliginin saglanabilmesi icin devlet tarafindan gerekli butun duzenlemeler yapilmistir.
• Emeklilik Gozetim Merkezi; emeklilik sirketlerinin faaliyetlerini gunluk olarak gozetip, denetleyecektir.
• Ayrica, tum sistem Hazine ve SPK tarafindan da denetlenecektir.
• Katilimcilarin birikimleri Takasbank'ta saklanacaktir.

EMEKLiLiK YATIRIM FONU

• Emeklilik Yatirim Fonu; sirket tarafindan emeklilik sozlesmesi cercevesinde alinan ve katilimcilar adina bireysel emeklilik hesaplarinda izlenen katkilarin, riskin dagitilmasi ve inancli mulkiyet esaslarina gore isletilmesi amaci ile olusturulan mal varligidir.
• Emeklilik fonlari; Sermaye Piyasasi Kurumu (SPK) mevzuatina tabidir. Fon varliklari sirket varliklarindan butunuyle ayridir. Acik-uclu yani fon miktarlari bireysel katkilarla artan ozelliklidir. Sadece bireysel emeklilik sistemi katilimcilarina yonelik hazirlanmistir. Bireysel Emeklilik Sirketleri en az 3 degisik fon olusturmak zorundadirlar.
• Emeklilik Yatirim Fonlari suresiz olarak kurulurlar. Tuzel kisilikleri yoktur. Sirket, fonun mal varliginin Kanun, Emeklilik Sozlesmesi, Fon ictuzugu ve ilgili diger mevzuattan dogan yukumluluklerin yerine getirilmesi disinda hicbir amacla kullanamaz. Fon Mal Varliklari rehin edilemez, teminat gosterilemez, 3. Sahislar tarafindan haczedilemez ve iflas masasina dahil edilemez.

  GRUP EMEKLiLiK SOZLESMESi

• En az 10 kisiyi kapsayacak sekilde duzenlenen emeklilik sozlesmelerine Grup Emeklilik Sozlesmesi denir. Sozlesme akdinden sonra grup 10 kisinin altina dussede sozlesmenin gecerliligi degismez.
• 10 kisiden az olsa dahi tuzel kisilige sahip bir kurulusta, dernekte veya grupta Calisanlar yahut uye olanlarin tamamini kapsayacak sekilde duzenlenen sozlesmeler de grup statusundedir.
• Grup emeklilik sozlesmesindeki her bir katilimciya ait hesaplar bireysel emeklilik hesaplarinda takip edilir.
• Katilimcilarin baska bir sirkete aktarim veya plan degisikligi talebinde bulunabilmesi icin gruba katilim tarihinden itibaren 1 yil gecmesi gerekmektedir.
• Gruplara talep ettigi katki payi uzerinden ozel projeler hazirlanacaktir.
• Gruplardan giris aidati alinmayacaktir.
• Emeklilik sirketleri belli bir gruba yonelik emeklilik planlari hazirlayabilir. Hazineden izin alinarak yeni fonlar kurabilir.

BiREYSEL EMEKLiLiK SiSTEMiNDE VERGi iNDiRiMi UYGULAMALARI :

• Ucretlinin sahsina, esine ve kucuk cocuklarina ait bireysel emeklilik sistemine odenen aidat ve katki paylari;
  - Emeklilik sozlesmesinin Turkiye'de kurulu veya merkezi Turkiye'de bulunan bir emeklilik sirketi nezdinde akdedilmis olmasi,
  - indirim konusu yapilacak aidat ve katkilarin odendigi ayda elde edilen ucretin %10'unu asmamasi,
  - Asgari ucretin yillik tutarini asmamasi kosulu,
  ile gelir vergisi matrahindan indirilebilecektir. ( GV Kanunu Madde 63 )

• Gelir Vergisi Kanunu'nun 40. Maddesinin 9 numarali bendi geregince, isverenler tarafindan, ucretliler adina bireysel emeklilik sistemine odenen katki paylari dogrudan gider olarak kaydedilebilecektir. Ancak; isveren tarafindan iscinin brut ucretinin %10'unu ve yillik olarak asgari ucretin yillik tutarini asan bir katki payi odemesi durumunda asan kisim ucret olarak degerlendirilecek ve brutlestirilerek ucret olarak gider kaydi yapilabilecektir.
• Yillik beyanname veren mukellefler kendilerine, eslerine ve kucuk cocuklarina ait bireysel emeklilik katki paylarini;
  - Emeklilik sozlesmesinin Turkiye'de kurulu veya merkezi Turkiye'de bulunan bir emeklilik sirketi nezdinde akdedilmis olmasi,
  - indirim konusu yapilacak aidat ve katkilarin odendigi ayda elde edilen gelirin %10'unu asmamis olmasi,
  - Yillik asgari ucretin yillik tutarini asmamasi kosulu, ile gelir vergisi matrahindan indirilebilecektir. ( GV Kanunu Madde 89 )